Ý NGHĨA TỪ NOEL.

Nguyễn Xuân Quang.

Noel là một từ Pháp ngữ.

Vào cuối thế kỷ 14 Anh ngữ nowel, nouel Christmas, chỉ Tiệc Giáng Sinh lấy từ gốc Pháp ngữ Cổ noel “the Christmas season,” (mùa Giáng Sinh), biến thể của nael, gốc Latin natalis, (birth), sinh, dùng trong Giáo Hội La Mã chỉ Ngày Sinh của Chúa Christ.

Noel với nghĩa giáng sinh tương đương với Christmas.

Tôi đã giải thích ý nghĩa của từ Christmas thường viết tắt là Xmas trong bài viết Nguồn Gốc Từ Xmas (ở Categories Chữ Nòng Nọc Vòng Tròn-Que). Xin nhắc lại vài điểm chính.

Từ Xmas có X và –mas.

a. X

X (Chi) là chữ đầu của từ Hy Lạp Christós (Χριστός) chuyển qua Anh ngữ là Christ.

Chữ đầu X và hai chữ đầu XP (Chi Rho) đã từng được dùng làm biểu tượng cho đấng Christ: ΧΡΙΣΤΟΣ, Χριστος (Christ) như thấy rõ qua biểu tượng:

Chi-Rho là biểu tượng Thiên Chúa giáo cho đấng Christ.

Về sau giản tiện hơn chữ P (Rho) bỏ đi chỉ còn giữ lại chữ X:

[‘Đây là một ký hiệu tên tắt của Christ và là một trong những biểu tượng Thiên Chúa giáo được nhận biết nhiều nhất. Được hiểu là Chi-Ro và phát âm là ‘kee-row’. Biểu tượng gồm có hai chữ đầu của từ Hy Lạp chỉ Christos. Trong vài trường hợp Rho (P) bỏ đi khỏi biểu tượng chỉ còn Chi (X) dùng với chức vụ viết tắt tên Christ. Đây là chỗ gốc gác phát xuất ra tên tắt lịch sử cho từ Christmas (Xmas)’].

Dấu hiệu God (nguồn: Latvianhistoric.com).

b. -mas

Hiện nay -Mas được cho là do Cổ ngữ Anh gốc Latin mass, có một nghĩa là buổi lễ. Hiểu theo nghĩa này thực sự chẳng dính dáng gì tới ngày sinh của Đấng Christ.

Truy tìm gốc và nghĩa ngữ từ Mas tôi thấy Mas liên hệ ruột thịt với linh tự Ai Cập Mes là sinh, đẻ:

Hình ngữ Ai Cập Mes là sinh, đẻ.

Tóm lại ngày Xmas nên hiểu là ngày Sinh của Đấng Thiên Chúa Christ, tức là ngày Chúa Giáng Sinh.

Bây giờ ta tìm gốc và nghĩa Pháp ngữ Noel xem có giống nghĩa từ Xmas không?

Noel gồm có hai phần: no– và el.

a. No-: Sinh Nở.

No– biến âm với Pháp ngữ Né (sinh ra) (theo kiểu biến âm no nê), với Na- (theo kiểu biến âm nôm na) trong Pháp ngữ naitre, naissance: sinh, đẻ, với nael, Latin natalis sinh, natus, quá khứ phân từ của nasci, được sinh ra, cổ Latin gnasci.

-No- biến âm với Việt ngữ Nở hàm nghĩa sinh như thấy qua từ đôi đồng nghĩa sinh nở nở = sinh: các cụ ta thường nói: ‘hai đứa chúng nó lấy nhau mấy năm rồi mà chẳng thấy sinh nở gì cả! Trứng nở ra con hàm nghĩa trứng sinh ra con. Nở thường đi với hoa hơn: hoa nở. Ta cũng thấy nói hoa nở là khai hoa dùng cùng từ khai với khai sinh. Hoàng Hậu Maya tay vịn cành hoa Vô Ưu sinh ra Đức Phật Thích Ca ở Vườn Lâm Tỳ Ni.

Tóm lại No- có một nghĩa là sinh ra đời, sinh nở.

b-el: God.

Tiếng Do Thái El có nghĩa là God [“supreme being (đấng chí tôn), deity (thần thánh); the Christian God (Đấng Tối Cao Thiên Chúa)].

Xin đưa ra vài ba ví dụ El với nghĩa God:

-Israel

Cổ ngữ Anh Israel, “người Jewish, nước Hebrew, có gốc Latin Israel, Do Thái ngữ yisra’el “he that striveth with God”, ‘ngài, người tranh đấu, phấn đấu với Đấng Chí Tôn’ (Genesis xxxii.28), tên riêng (danh từ riêng) biểu tượng nói về Jacob và nới rộng tới cả con cháu, với sara “he fought, contended” (Người đã chiến đấu, tranh đấu) + El “God.”

-Daniel

Tên riêng, Do Thái ngữ có nghĩa ‘ngang’ là “God is my judge;” (Chúa là đấng phán xét của tôi) có Dan, có nghĩa đen là ‘người phán xét’, tên đặt cho một bộ lạc dòng con của Jacob trong Cựu Ước.

Tên Daniel đặt cho con trai là một tên được xếp vào hạng một trong 15 tên đứng đầu ở Hoa Kỳ (trong đó có nhiều người Mỹ gốc Việt theo Phật giáo cũng đặt tên con là Daniel).

-Gabriel

Tên riêng của một thiên thần trong Cựu Ước có gốc từ tiếng Do Thái Gabhri el, “man of God,” (người của Chúa) có gebher “man” + El “God.”

…..

Phải chăng El, God có liên hệ với tán thán từ (exclamation) Eli thấy trong câu nói cuối cùng của chúa Jesus khi bị đóng đinh trên thánh giá: “Eli, Eli, lama sabac tha ni”? James Churchward trong The Children of Mu dịch sang tiếng Anh: “Hele- I faint (Ta xỉu)- Hele-I faint (Ta ngất); lamat zabac ta ni – darkness is coming over my face” (bóng tối đang phủ xuống mặt ta) (Đức Chúa Jesus Nói Tiếng Việt).

Đọc thêm hơi (âm màng cúa h) vào el, ta có eli = hele, Pháp ngữ helas, hiện nay dùng với nghĩa tán thán: trời ơi! than ôi! hỡi ôi! Nếu Eli liên hệ với El thì có nghĩa là Trời ơi = God ơi!

Nói đơn giản gộp lại No- là sinh, nở và El là Đấng Chí Tôn, Thần Thánh, Chúa Christ thì Noel là ngày Giáng Sinh của Chúa Ki-Tô tương đương với Xmas.

Joyeux Noel, Merry Xmas, Mừng Chúa Giáng Sinh.